Қазақстан Республикасының көлік-логистикалық секторы

Соңғы 10 жылда транпорт саласын дамытуға шамамен 30 млрд.АҚШ доллары жұмсалды, 2 мың км астам темір жол төселді, 19,5 мың км автомобиль жолдары қайта жаңартылды, Каспийге порттық қуаттар 26 млн.тоннаға дейін ұлғайтылды, 15 әуежайда (ҰҚЖ) қайта жаңарту жүргізілді. Ел аумағы бойынша 11 халықаралық көлік дәліздері өтеді, оның ішінде 5 темір жол және 6 автомобиль жолдары. ҚР аумағында 5 халықаралық көлік дәлізі өтеді:

- Трансазиялық темір жол магистралінің Солтүстік және Оңтүстік дәліздері.

- Солтүстік: Батыс Еуропа-Қытай,Корея, Жапония Ресей және Қазақстан арқылы (Достық-Астана-Петропавл учаскесі).

-Оңтүстік: Оңтүстік-Шығыс Еуропа - Қытай-Оңтүстік-Шығыс Азия Түркия,Иран, ОА елдері және Қазақстан арқылы (Достық-Сарыағаш учаскесі).

- Ортаазиялық дәліз. Орталық Азия-Ресей және ЕО елдері (ҚР бойынша учаске Сарыағаш –Арыс –Қандығаш –Озинки ).

- "Солтүстік-Оңтүстік" дәлізі. Солтүстік Еуропа–Парсы шығанағы елдері – Ресей мен Иран арқылы Қазақстанның қатысуымен Ақтау теңіз порты-Орал және Ақтау –Атырау аймақтары учаскесінде).

- ТРАСЕКА. Шығыс Еуропа-Оңтүстік Кавказ-Каспий теңізі

Орталық Азия Қытайдан Орталық Азия мен Парсы шығанағы елдеріне тиімді транзиттік трансконтинентальдық дәліздер мен бағыттар желісі қалыптасты.

Халықаралық көлік дәліздерін әртараптандыру Елдің көлік-логистикалық жүйесін дамытуда маңызды рөл атқарады.

Бүгінде Қазақстан аумағы арқылы транзитпен жүктерді өткізу және тауарларды жеткізу мерзімі 13-15 күнді құрайды,бұл теңіз көлігімен қарағанда 2 есе жылдам.

Сонымен қатар, Қазақстанда бүгінгі күні Қытайдың жүк ағынын шоғырландырудың негізгі нүктелерінен 19 халықаралық бағытта Қытай-Еуропа-Қытай тұрақты контейнерлік теміржол желілерін ашумен көліктік-логистикалық сервис енгізілді.

ҚХР-ЕО-ҚХР бағытындағы контейнерлік транзиттік тасымалдардың көлемі 201 мың контейнерге дейін немесе 100 есеге(2011 жыл) өсті.

2020 жылға қарай осы бағыт бойынша көлемін 800 мың контейнерге дейін, ал тұтастай алғанда, басқа бағыттарды қоса алғанда 2 млн. контейнерге дейін жеткізу жоспарланып отыр.

Бүгінгі таңда темір жол магистралінің оңтайлы қаңқасы қалыптасты, бұл транзиттік жүктерді қысқа мерзімде тасымалдауға мүмкіндік береді.

Сондай-ақ осы желі "Өзен-Болашақ" темір жол желісі арқылы шығыстан Қазақстанның батысқа және одан әрі Парсы шығанағы елдеріне тікелей теміржол "шығу" қамтамасыз етті, ал тасымалдау уақыты 1,5-2 тәулікке қысқарды.

2015 жылы пайдалануға берілген ұзындығы 214 км Арқалық-Шұбаркөл желісі Орталық Қазақстаннан солтүстік өңірлерге орта есеппен 550км-ге тасымалдау қашықтығын қысқартты.

"Тар жерлерді" жою және өткізу қабілетін арттыру мақсатында Шу-Алматы учаскесінде (53 км) екінші жолдардың күзетілуі аяқталды, ол аталған учаске бойынша тасымалдау мерзімін 2 есеге қысқартты.

Қытайдан Еуропаға Қазақстан арқылы транзиттік ағындарды тарту мақсатында Транкаспий халықаралық көлік бағытын дамыту бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Қатысушылардың келісілген жұмысының нәтижесі өтпелі бәсекеге қабілетті тарифтерді жасау болды ( бүгінгі күні Ресей арқылы солтүстік бағыттағы осыған ұқсас тауарлар 0,55 АҚШ долларын құрайды).АҚШ доллары), көлік компаниялары арасындағы өзара іс-қимыл технологиясын бекіту және "Nomad Express" контейнерлік сервисін іске қосу.

Әзірбайжан, Түркия және Грузия арасындағы шекарада Карс - Ахалкалаки темір жол учаскесінің құрылысын аяқтау маршруттың дамуына қосымша серпін берді.

Порттық қуаттарды ұлғайту мақсатында 2015 жылы Ақтау портында жаңа құрғақ жүк терминалының құрылысы аяқталды, бұл порттың өткізу қабілетін иә 19,5 млн.тоннаға арттыруға мүмкіндік берді.

Инфрақұрылымды дамытумен қатар, Ақтау портында (2016ж.) енгізілді. "бірыңғай терезе" қағидаты бойынша құжаттарды ресімдеудің жаңа жүйесі, бұл жүктерді өңдеу процесін 10-12 сағаттан орта есеппен 4 сағатқа дейін қысқартуға мүмкіндік берді.

Сондай-ақ, транзиттік жүктерді тиеп-жөнелтуді қамтамасыз ету және Каспийге Транскаспийлік мультимодальдық тасымалдарды дамыту мақсатында Құрық портында паром кешенін күзету жөніндегі жоба іске асырылды. Жүк автокөлігіне қызмет көрсету үшін 2018 жылдың тамыз айында паром терминалы іске қосылды .

Бүгінгі таңда Қытаймен шекарада кедергісіз сауданы дамыту мақсатында "Қорғас-Шығыс қақпасы" АЭА құру толығымен аяқталды. АЭА инфрақұрылымына индустриялық және логистикалық аймақтармен қатар елдің шығысында жүктерді шоғырландыру және дистрибуциялау үшін 2015 жылы іске қосылған құрғақ порт кіреді.

2014 жылы Ляньюньган портында қытайлық әріптестермен бірлескен логистикалық терминал құрылды, ол бүгінгі күні Қазақстанға/Қазақстаннан жүк ағындарын шоғырландырудың негізгі пункті болып табылады. "ҚТЖ" ҰК "АҚ президенті Асқар Мамин мен" ҚТЖ " ҰК "АҚ вице-президенті Ерхат Есқалиевтің қатысуымен" ҚТЖ " ҰК "АҚ вице-президенті Ерхат Есқалиевтің қатысуымен" ҚТЖ " ҰК "АҚ вице-президенті Ерхат Есқалиевтің қатысуымен" Қазақстан темір жолы " ҰК "АҚ вице-президенті Ермек Қизатов пен" ҚТЖ " ҰК "АҚ вице-президенті Ерхат Есқалиевтің қатысуымен" ҚТЖ " ҰК "АҚ вице-президенті Ерхат Есқалиевтің қатысуымен" ҚТЖ " ҰК "АҚ вице-президенті Асқар Мамин мен" ҚТЖ " ҰК " АҚ вице-президенті Мемлекет басшысының бастамасы бойынша" Нұрлы жол " мемлекеттік бағдарламасы әзірленіп, жарияланып жатыр. "

Сәулелік" қағидат бойынша Орталық-Оңтүстік, Орталық-Шығыс, Орталық-Батыс бағыттарында жоғары сапалы автожолдардың жобалары іске асырылуда, олар оңтүстіктен солтүстікке, батыстан шығысқа өтпе жолды қамтамасыз етеді. Ағымдағы жылы "Нұрлы жол" 23 жобасы аясында барлық өңірлерде 4,2 мың км жол салынады.

Біз алғаш рет осындай жұмыс көлеміне кірістік. Нәтижесінде 2020 жылы Республикалық маңызы бар автожолдардың 90% - дан астамын жақсы және қанағаттанарлық жағдайға келтіреміз, ал I және II техникалық санаттағы жолдардың үлесін 50% - ға дейін ұлғайтамыз.

Бүгінде республикалық жолдардың 86% - ы жақсы және қанағаттанарлық жағдайда, І және ІІ техникалық санаттағы жолдардың үлесі 32% - ды құрайды. Серпінді жобалардың бірі "Батыс Еуропа-Батыс Қытай" халықаралық транзиттік автодәлізін құру болып табылады, ол Еуропаға дейінгі ең қысқа автожол бағыты болып табылады, ол жүк тасымалдау мерзімі 10 күннен 12 күнге дейін.

Бүгінде халық арасында жолаушыларды авиациялық көлікпен тасымалдау бойынша қызмет көрсету кеңінен танымал.

IATA мәліметтері бойынша, әлемде пасажиропорттың өсуі 5,9% - ды құрады. Тұрақты рейстердегі жолаушылар тасымалының көлемі 5,7% - ға, 3,8 млрд. жолаушыға дейін өсті.

Өткен жылы Таяу Шығыс өңірінде тасымалдар-10,8% және Азия-Тынық мұхиты аймағының нарығы қарқынды дамып, онда жолаушылар айналымы 8,9% - ға артты.

Қазақстанда Азаматтық авиация саласы, сондай-ақ көрсетеді жыл сайын 10% - ға өсуі есебінен, оның ішінде ұшу географиясын тарту және транзиттік ағыны (астам өсті 20 рет: 20 мың адам, 2010 жылы-478 мың адам).

Әуе көлігіндегі жолаушылар ағыны бойынша 2017 жылы да рекордтық көрсеткішке қол жеткізілді (соңғы 25 жылда).

Авиажолаушылар санының өсуі 23% құрады. Бұл ретте транзиттік авиажолаушылардың саны 30% - ға өсті. Бұған ЭКСПО-2017 өткізу шеңберінде шетелдік тасымалдаушыларға арналған "Open Sky Astana" жобасы және Астана мен Алматы арқылы транзит үшін қазақстандық авиакомпаниялардың қызметтерін пайдаланған ҚХР азаматтары үшін 72 сағаттық визасыз режим сияқты бастамалар ықпал етті.

Визасыз тәртіптің табысты тәжірибесін Үндістан мен Иран азаматтарына қатысты пайдалану жоспарланып отыр. Азаматтық авиация саласындағы өткен жылдың маңызды оқиғаларының бірі ИКАО аудиті болды.

2017 жылғы 22-30 қарашада ИКАО комиссиясы авиациялық қауіпсіздік бойынша Аудит жүргізді. Аудит нәтижесі бойынша авиациялық қауіпсіздік бойынша сәйкестік деңгейі 83%-ды немесе 2009 жылғы аудиттен 21% - ға прогресс құрады, бұл әлемдік орташа деңгейден 11% - ға жоғары және Қазақстанды Еуропа мен Солтүстік Америка елдерінен кейін 2-орынға шығарды.

Авиатранзиттің тартымдылығын қамтамасыз ету үшін қазақстандық әуежайлардың жердегі инфрастурктургі іс жүзінде дайындалды. Сондай-ақ халықаралық ұшулардың географиясы отандық және шетелдік авиакомпаниялардың жаңа маршруттарын ашу есебінен кеңеюде. Тұтастай алғанда, транзиттік авиатасымалдарды дамыту жобалық басқару шеңберіндегі негізгі бағыттардың бірі болып табылады және 2020 жылы 1,6 млн.дейін транзиттік авиажолаушылар немесе 2,5 есе арттыру қамтамасыз етілетін болады.

Мемлекет Басшысы 2018 жылғы Жолдауында Көлік және логистикада заманауи сандық технологияларды ауқымды енгізу бойынша міндет қойды.

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі отандық көлік-логистикалық жүйеге заманауи технологияларды енгізу бойынша жұмыс жүргізуде.

Көлік және жолаушылар ағынын басқаруды жақсартатын, тасымалдау қауіпсіздігін арттыратын және қозғалыс жылдамдығын арттыратын жүйелер енгізілуде.

Мәселен, "Зияткерлік транпорт жүйесі" көп компонентті жобасы аясында көлік құралдарын, инфрақұрылымды, пайдаланушылар мен ақпараттық-коммуникациялық технологияларды ықпалдастыру кезең-кезеңімен жүзеге асырылады.

Автожол саласында ерте кезеңдегі ақауларды жою жолымен жолдардың өмірлік циклінің шығыстарын оңтайландыру үшін жол активтерін басқару жүйесі енгізілуде.

Авиация саласында e-freight жүк авиатасымалдары бойынша қағазсыз құжат айналымы және авиажолаушылар туралы деректерді жинау және өңдеу жүйесі енгізілуде.

Бүгін біз Қазақстанның көлік саласы дамудың тарихи кезеңдерінің бірі болғанын сеніммен айта аламыз.